در سده هائی که سلوکیها و جانشینان رومی شان همواره با تجاوزاتشان ایرانیان را ب ه دفاع
از ایران و ایرانی می کشاندند، و چنانکه دیدیم آنها همواره متجاوز و همواره شکس ت خورده
بودند، مجموعه ئی از عناصر فرهنگی ایرا نیان به شکل آئین میتر َ یسنە با گامهای تندی جهان
هلنی و سپس رومی را فتح م ی کرد، ب ه گون ه ئی که تا سدۀ نخست مسیحی آئین میتر َ یسنە در
میان جماعات انسانیِ سرزمینهای امپراتوری روم در یونان و ایتالیا و اناتولی هم ه گیر شده
بود، و به زودی سراسر اروپا را درنوردید تا به یک دین جهانی تبدیل شود و فرهنگ غربیان را
ب هنحو چش مگیری متحول کند.
