چكيده شهرستان رامسر در شمال ايران و در شرقيترين نقطه استان مازندران قرار دارد. اين منطقه به لحاظ دارا بودن شرايط خاص طبيعي اقتصادي و انساني جز مناطق قابل توجه و مهم خطه سرسبز شمال ميباشد. در اين تحقيق ضمن بررسي توسعه پايدار شهرستان و نقاط روستايي آن مهمترين موانع توسعه اين منطقه مورد تجزيه و تحليل قرار خواهد گرفت و بههمين علت ابتدا قابليتهاي طبيعي از جمله موقعيت جغزافيايي، زمينشناسي، توپوگرافي، خاك، منابع آب، شرايط اقليمي، پوشش گياهي و... مورد بحث قرار ميگيرد. نتيجه مباحث طبيعي به گونهاي موشكافانهتر براي آگاهي بيشتر رامسر بهعلت نزديكي كوه و دريا و وجود جلگه و كوهستانها و عوامل طبيعي شگفتانگيز و آبشارهاي ديديني و آبهاي معدني و گوگردي و جنگلهاي انبوه و سرسبز و درههاي تنگ و پر شيب رودخانههاي خروشان و سواحل زيباي دريا و غيره به عنوان قطب گردشگري ايران و جهان گرديده است بهطوريكه بيش از يكصد نقطه در جهان به نام رامسر ناميده شدند. بنابراين عامل محدود كنندهاي براي توسعه ندارد و به ويژه با توجه به اهميت آب و خاك و همچنين پوشش گياهي و اقليم مناسب كه نقش مهميدر توسعه دارند بسيار غني ميباشد. در قسمت بعدي تحقيق با توجه به اهميت انسان در فضاي جغرافيايي قابليتهاي انساني و جمعيتي مباحثي مانند تعداد و تراكم جمعيت، جمعيت نقاط شهري و روستايي، مهاجرت، ميزان سواد، وضعيت اشتغال، گروه عمده فعاليت و بخشهاي اقتصادي، كشاورزي و صنعت و غيره مورد نقد و بررسي قرار گيرد. بيشتر جمعيت شهرستان در مناطق شهري بوده و از لحاظ جمعيت باسوادان نيز در رده خوبي قرار گرفته است. و اين امر نيز در پارامترهاي توسعه شهرستان نقش مهميرا بازي ميكند. در راه توسعه اين منطقه موانعي كه در سراسر كشور و براي تمام نقاط آن به صورت عموميوجود دارد حاكم ميباشد. از جمله عدم مديريت كارآمد و صحيح موانع اداري و قانوني كميسرمايهگذاري صنعتي و عدم توزيع عادلانه امكانات و غيره مهمتر از همه عدم حمايتهاي دولت از اين مناطق است. در اين تحقيق بهطور اجمال از ويژگيهاي طبيعي و انساني شهرستان رامسر بررسيهايي صورت گرفته و بيشتر آمارها بر اساس آمارهاي سال 1385 ميباشد. در پايان تحقيق حاضر نيز براي بهبود وضعيت توسعه در بخشهاي مختلف اقتصادي در نقاط روستايي شهرستان رامسر پيشنهاداتي ارائه گرديده كه اميد است ضمن مفيد واقع شدن اين راهكارها و پيشنهادات در آيندهاي نه چندان دور شاهد توسعه تمام نقاط روستايي شهرستان رامسر باشيم.
بيان مسئله شهرستان رامسر كه در منتهي اليه غرب استان مازندران در شمال ايران و در كرانه جنوبي درياي خزر واقع ميباشد محدود است از شرق به شهرستان تنكابن، از غرب به چابكسر، از جنوب به قزوين و از شمال به درياي خزر محدود است و كل مساحت شهرستان رامسر 688 كيلومتر است كه در طول شرقي 50 درجه و 40 دقيقه و عرض شمالي 36 درجه و 52 دقيقه از نصف النهار گرينويچ است در بيان مسئله اين تحقيق بايد عنوان كرد كه با توجه به بنيانهاي جغرافيايي منطقه آيا از اين پتانسيلهاي به نحو احسن بهرهمندي لازم بعمل ميآيد؟
1-2- اهداف تحقيق - اهداف كلي تحقيق: ارائه راهكارهاي مناسب توسعه روستائي در شهرستان رامسر - اهداف اختصاصي 1- تدوين راهكارهاي مناسب براي توسعه روستايي شهرستان رامسر و با موفقيت طرح و تعميم آن به ساير نواحي روستايي گام موثري در جهت توسعه روستايي كشور برداشت. 2- تاكنون در منطقه مورد مطالعه راهبردي براي توسعه روستايي ارائه نشده است لذا نگارنده در نظر دارد ضمن شناخت خصوصيات جغرافيايي منطقه راهكاري مناسب كه با شرايط محلي نيز تطبيق داشته باشد ارائه نمايد. 1- 3- سئوالات ويژه تحقيق - با توجه به بنيانهاي جغرافيايي و قابليتهاي موجود، آيا استفاده بهينه از اين توانها صورت ميگيرد؟ - چگونه ميتوان هماهنگيهاي لازم را جهت توسعه هماهنگ و موزون در فعاليتهاي اقتصادي (كشاورزي، صنعت، خدمات) در حوزه مورد مطالعه برقرار كرد؟
1-4- فرضيات تحقيق - به نظر ميرسد كه در اينجا از جمعيت مناسب و خصوصيات آن جهت توسعه روستائي برخوردار است و تاكنون استفاده صحيح از آن براي توسعه نقاط روستائي نشده است. - با وجود اينكه شهرستان رامسر از توانهاي محيطي لازم براي توسعه برخوردار است اما به نظر ميرسد برنامهريزي مطلوبي جهت بهره برداري از توانهاي آن نشده است. - محقق احتمال ميدهد عليرغم وجود قابليتهاي طبيعي، انساني و... در شهرستان رامسر، به علت عدم بهرهوري صحيح از اين توانها، شهرستان مذكور، به خصوص نواحي روستائي آن به توسعه پايدار و در خور توجه دست نيافته است.
1-5- روش تحقيق علم جغرافيا به اقتضاي طبيعت خود لزوما روش تحقيق متفاوت دارد زيرا از يك سو در رديف علوم طبيعي و از طرف ديگر در زمرهي علوم انساني جاي ميگيرد به همين دليل است كه دانش جغرافيا پيوسته در انديشه يافتن وحدت خويش است اما اين وحدت نميتواند از لحاظ تحقيق باشد. تحقيق جغرافيا متواليا يا به طور همزمان به روشهاي تحقيق هر يك از علوميتوسل ميجويد كه براي شناخت، تحليل دادهها را ياري ميطلبد اين تحقيق از نظر هدف كاربردي و از نظر روش و ماهيت توصيفي- تحليلي ميباشد و به طور كلي در اين تحقيق از روشهايي استفاده شده كه ما را در رسيدن به هدف بيشتر ياريرسان بودهاند در گام نخست اقدام به جمعآوري اطلاعات و دادهها نمودهايم كه در اين مسير بيشتر از روش كتابخانهاي سود بردهايم روش ديگر در امر كمك رساني به جمعآوري دادهها روش مصاحبهاي كه مورد استفاده اين تحقيق قرار گرفته است. روش تحقيق علم ديگري كه بايد به آن اشاره نمود روش آماري است از مزيتهاي اين تحقيق استفاده از جداول و نقشههاي لازم ميباشد كه در ارائه مطالب و تفهيم به خواننده بسيار كمك خواهد كرد. البته در بهتر و ساده نمودن مراحل تحقيق از روش ميداني نيز استفاده كرده تا بتوانيم شناخت بيشتري از منطقه مورد مطالعه داشته باشيم.
1-6- محدوديتها و مشكلات تحقيق انجام هركار پژوهشي مسائل و مشكلات خاص خود را به همراه دارد كه در اين تحقيق مشكلات زير وجود داشته است. 1- عدم همكاري ارگانهاي دولتي مثل جهاد كشاورزي، فرمانداري، شهرداري شهرستان 2- محدوديت منابع با توجه به عدم تخصصي بودن كتابخانه رامسر به خصوص در زمينه مطالعات محيطي و روستائي 3- محدوديت زماني و مشكلات دسترسي، با توجه به پراكندگي روستاهاي توابع منطقه رامسر 4- نبود افراد متخصص و آگاه به مسائل روستايي در دستگاههاي دولتي (رامسر) مرتبط با روستا
1-7- اهميت و ضرورت تحقيق انجام اين تحقيق از چند نظر اهميت و ضرورت دارد كه مهمترين آنها عبارتند از: - توسعه پايدار به عنوان آخرين راهبرد در مطالعات و برنامهريزي ميباشد، لذا ضرورت دارد مطالعات و برنامهريزي بر اين اساس انجام بگيرد. - برنامهريزي شهري بدون در نظر گرفتن روستاهاي اطراف و برنامهريزي روستايي بدون در نظر گرفتن برنامهريزي شهري موفقيتآميز نخواهد بود لذا برنامهريزي بايد زيست ناحيهاي باشد و شهر و روستا را با هم در نظر بگيرد براين اساس مطالعات و برنامهريزي توسعه پايدار روستايي ناحيهاي اهميت و ضرورت پيدا ميكند. - در حال حاضر به رغم وجود قابليتها و پتانسيلهاي جغرافيايي در ناحيه مورد مطالعه، شرايط موجود نشانگر فضاهاي توسعه نيافته در ناحيه ميباشد و روند مهاجرت از روستا به شهر از نواحي ديگر وجود دارد. لذا مطالعات و برنامهريزي توسعه پايدار و ناحيهاي از اهميت وجايگاه بالاتري برخوردار بوده و انجام اين تحقيق ضروري ميگردد.
1-8- پيشينه تحقيق تاكنون تحقيقات گوناگوني اعم از طرحهاي پژوهشي يا پاياننامههاي كارشناسي، كارشناسي ارشد و رساله دكتري با موضوعات و عناوين مختلف جغرافيايي در مراكز دانشگاهي براي شهرستان يا بخشها و دهستانهاي رامسر تدوين شده است. اگرچه تقريباً در بيشتر آنها در ابتداي كار تحقيق مختصري از قابليتها و توانمنديهاي منطقه در قالب جغرافياي طبيعي و انساني آمده است، اما هيچكدام از آنها به مساله توسعه و موانع و علل عدم توسعه توجه جدي نشده است. به علاوه هر كدام از تحقيقات گذشته با توجه به ديد خود گوشههايي از قابليتها را مورد بررسي قرار دادهاند كه در اين تحقيق قابليتهاي توسعه (طبيعي، انساني، كشاورزي، اقتصادي) بطور مبسوط تري مورد بحث قرار ميگيرند و آنگاه با توجه به اين استعدادها مهمترين موانع توسعه مورد بررسي قرار ميگيرند و راه حلهايي براي رفع اين موانع و رسيدن به پيشرفت و توسعه با استفاده از توانهاي موجود ارائه ميگردد.
